Życiodajny pierwiastek
Żelazo jest jednym z najważniejszych pierwiastków i najbardziej potrzebnych naszemu organizmowi mikroelementem. To on jest odpowiedzialny za transportowanie erytrocytów (krwinek czerwonych) przez nasz krwioobieg. Erytrocyty, najliczniejsze ciałka krwi, pełnią istotną rolę w organizmie: odpowiadają za transport substancji odżywczych a przede wszystkim tlenu do wszystkich tkanek i narządów. Przenoszą tlen z płuc do każdej komórki, zabierając z powrotem dwutlenek węgla i tworząc w ten sposób cykl oddechowy. Osocze krwi przenosi substancje odżywcze, mikroelementy i witaminy wchłonięte w jelicie, zaś leukocyty bronią organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Płytki krwi aktywują się, gdy nastąpi uszkodzenie np. warstw skóry i dojdzie do krwawienia. Wówczas hamują utratę krwi i przyspieszają jej krzepnięcie.
Żelazo i jego rola w organizmie
W skład czerwonego barwnika krwi – hemoglobiny, barwnika mięśni – mioglobiny, a także wielu enzymów wchodzi jeden pierwiastek: żelazo. To od niego zależy odpowiednie dotlenienie komórek, bowiem cząsteczki tlenu przyczepiają się właśnie do hemoglobiny zawartej w erytrocytach. Żelazo, już gotowe do wchłonięcia, występuje w postaci związku prostego: ferrytyny. Jednak samo żelazo wchłania się stosunkowo trudno – w jelicie cienkim po spożyciu pokarmów pochodzenia zwierzęcego poziom przyswojenia wynosi ok. 20%. Przy dostarczaniu żelaza z pokarmów roślinnych, wchłanialność jest jeszcze gorsza i zwykle organizm pobiera najwyżej 5%. Przyswajanie żelaza zmniejszają ponadto sole wapnia, fosforu, picie dużych ilości herbaty, kawy, spożywanie fitynianów, znajdujących się w nasionach zbóż. Antagonistyczne wobec żelaza są pierwiastki: wapń, cynk, mangan – co oznacza, że zubażają poziom jego wchłaniania w jelicie cienkim, jeśli są razem spożywane.
Jak ogromne jest zapotrzebowanie na żelazo? W zasadzie zawsze występuje na nie popyt w naszym organizmie, jednak bardziej intensywnie potrzebujemy go w okresie: ciąży, karmienia piersią, menstruacji, kiedy dojrzewamy, i kiedy się starzejemy. Można więc powiedzieć, że żelazo to pierwiastek uniwersalny i musimy go stale dostarczać w odpowiednio dobranych ilościach. Na brak żelaza, najbardziej spośród tych grup, narażone są kobiety spodziewające się dziecka, bo rozwój płodu i różnicowanie się jego tkanek i narządów wymaga podwójnych dawek pierwiastka.
Niedobór żelaza. Przyczyny i skutki.
Żelazo to pierwiastek energii i witalności. Jego stopień wchłaniania jest jednak bardzo niski. Często tracimy go wypłukując z naszego organizmu – głównie poprzez nieodpowiednią dietę, złe łączenie składników pokarmowych.
W momentach przemęczenia po długotrwałym wysiłku, okresie okołoporodowym i laktacyjnym, podczas menstruacji, rekonwalescencji po chorobie, często nasz organizm odczuwa niedobory różnych pierwiastków i mikroelementów. Żyjąc w stresie, odżywiając się nieodpowiednio, stosując niezróżnicowaną, opartą jedynie na wysoko przetworzoną żywność jesteśmy narażeni na niedobór żelaza.
Ogromny wpływ na naszą kondycję ma również życie i praca w zanieczyszczonym środowisku. Dlatego coraz częściej sięgamy po suplementy diety bogate w cenne pierwiastki, których brakuje w naszym Żelaza potrzebujemy stale, lecz nie jest ono zazwyczaj dostarczane w wystarczających ilościach z pożywieniem. Można temu zapobiec, przyjmując odpowiednio dobrane dawki tego pierwiastka wraz z witaminami wspomagającymi jego wchłanianie.
Niedobór tego życiodajnego pierwiastka wiąże się z obniżeniem ogólnej sprawności fizycznej i intelektualnej: spada koncentracja i zdolność zapamiętywania, dochodzi do obniżenia nastroju a przede wszystkim spada odporność na przeziębienia i infekcje. Może dojść nawet do zaburzeń rytmu pracy serca. Niedobór żelaza wiąże się ze spaczonym łaknieniem – apetytem na produkty niejadalne, takie jak: lód, krochmal, tynk.
Najgroźniejszym skutkiem niedoboru pozostaje jednak anemia. Niedożywienie, ciągłe diety i duża utrata krwi w czasie menstruacji obniża ilość przyswajalnej ferrytyny w organizmie do poziomu 12 mikrogramów w litrze surowicy krwi, podczas gdy norma wynosi 40-160 mikrogramów. W początkowym stadium anemii pojawia się ogólne osłabienie, senność, bóle i zawroty głowy. Następnie dochodzi do łatwego męczenia się przy niewielkim wysiłku, a także do skurczu mięśni nóg i kołatania serca. Sucha, łuszcząca się skóra, zapalenie błony śluzowej i kącików ust oraz łamliwość paznokci i włosów należą już do późnych objawów niedokrwistości, choć występują często jako główny zewnętrzny symptom rozpoznawczy niedokrwistości. Najgroźniejsza jest jednakże postać anemii w czasie ciąży. Może doprowadzić do przedwczesnego porodu, narodzin dziecka z niską masą urodzeniową, niedotlenienia płodu co tym samym zwiększa ryzyko jego obumarcia.
